65 yaşındaki Sabah Kasem Garguli’nin Mardin’in tarihi sokaklarındaki dükkanının raflarında onlarca tarihi sembol ve figürlerin işlendiği taşlar göze çarpıyor. Burası Garguli’nin bir anlamda memleket hasretini giderdiği bir yer.
Garguli Suriye’den gelse de aslında kökenleri Mardin’e dayanıyor. Dedeleri 1935 yılında Suriye’ye göç eden Garguli, 1957 yılında Amude kentinde doğmuş. İlk başlarda demircilik yapan Garguli, 1982 yılında restorasyon ve tarihi kazılarda çalışmaya başlamış. Yaptığı işler arkeologlar tarafında çok beğenilince, Suriye’ye kazı yapmaya gelen ekiplerin gözdesi olmuş. Hatta Türkiye’ye geldikten sonra, yarım kalan bir işini tamamlaması için geri çağrılmış. Israrlara dayanamayan Garguli, yarım bıraktığı işi tamamladıktan sonra Mardin’e dönmüş.
Mardin’ de bir süre hamallık yapan, ardından bir yakınının yanında çalışan Garguli, daha sonra dükkan açarak, tarihi eserlerin benzerlerini taşlara işlemeye başlamış. Suriye’nin birçok bölgesindeki kazılarda çalışan Garguli, çıkardığı eserlerin kopyalarını şimdilerde taşlara işliyor.
HASRETİNİ TAŞLARA İŞLİYOR
Dükkanını VOA Türkçe’ye gezdiren Garguli, Suriye hasretini taşlara işlediğini söyledi. Diyarbakır’dan getirdiği bazalt taşları kullanan Garguli, “Binlerce yıl önceki figürleri taşların üzerine işliyorum. Bu taşlara baktığım zaman Suriye aklıma geliyor. Çok dostlarımız vardı, ölenler oldu, onları göremedik. Hasretleri ile yanıp tutuşuyoruz. Ben yaparken, derdimi işliyorum. Bir derdim var, onu işliyorum. Benim derdim para değil. Derdim para olsa satarım, geçimimi rahatlıkla sağlarım. Hem fikir hem bilim yapıyorum hem de hasret gideriyorum” dedi.
Aslında Suriye’deki savaşa rağmen ülkesini terk etmeye niyeti olmayan Garguli şeker hastası eşine ilaç bulamayınca, çareyi Türkiye’ye gelmekte buldu.
SURİYE HASRETİ ÇEKENLERİN UĞRAK YERİ
Dükkanının tarih severlere de açan Garguli, birçok kişinin dükkanını ziyaret ettiğini söyledi. Özellikle Suriye hasreti çekenlerin dükkanına daha çok ilgi gösterdiğini söyleyen Garguli, “Bölgenin zenginliklerini ortaya çıkarıyorum. Müzeye giderseniz para verirsiniz, buraya ise bedava gelip görürsünüz. Öğrenciler, çocuklar geliyor. İnsanlar fakirdir, müzeleri gezemiyor ama burada gelip gezebilirler. Ben hem hasretimi gideriyorum hem de bunu gelecek nesillere bırakıyorum. Suriye hasreti çekenler de gelip geziyor. Geçenlerde Suriye’den Almanya’ya giden bir kız vardı, ziyaretime geldi” diye konuştu.
SURİYE’DEKİ GRUPLARA ÇAĞRI
“Suriye’de çıkardığım eserler yok olsaydı ölürdüm” sözleriyle duygularını ifade eden Garguli, Suriye’de değişik bölgeleri kontrol eden gruplara da seslenerek, tarih eserleri korumalarını istedi. Garguli, “Benim Suriye’de çıkardığım eserler yok olsaydı ben de ölürdüm. Çıkardığım bazı eserleri satın aldığım bir odada sakladım. Yaptığım restorasyonlara, kim olursa olsun, kimse karışmasın, karışmaması lazım. Orası bir şahsın ya da grubun değil, bütün insanlığındır” şeklinde konuştu.
KIZINA VASİYET
Garguli’nin hayali, yaptığı eserleri Mardin kent meydanında sergilemek. Garguli, valiliğin izin vermesi halinde, eserlerini kent meydanında yapılacak bir duvarda sergilemek istiyor. Garguli, Mardin’de yaşayan kızına da şöyle bir vasiyette bulundu: “Ömrümde bir gün kalsa bile Suriye’ye dönmek isterim. Ben kızıma da vasiyet ettim. ‘Öldüğümde cenazemi Amude’ya götür’ dedim. Kızım ‘Belki imkanım olmaz’ dedi. ‘Evimi sat parasıyla beni götür’ dedim” diye konuştu.
