Uluslararası Göç Örgütü, su kaynaklarının giderek tükendiği Somali’de kuraklığa karşı tedbir alınmazsa 6 ay içinde 1 milyonu aşkın kişinin evini terk edebileceği uyarısında bulundu. Türkiye bu arada Somali’ye askeri üsler kurmayı sürdürüyor.
BM Uluslararası Göç Örgütüne (IOM) göre Somali’de giderek genişleyen ve olağanüstü hal ilanına yol açan kuraklıkta su kaynakları ve kuyuları birer birer kuruyor.
Kuruluşun yayınladığı “Yerinden Edilmeleri İzleme Matrisi”nde son 40 yılın en ağır su kıtlığının yaşandığı ülkede sorundan şimdiye kadar 3,2 milyon kişinin olumsuz etkilediği belirtildi. Rapora göre “Yaklaşık 245 bin kişi, gıda, su ve hayvan otlatacak alan bulabilmek için evini terk etmek zorunda kaldı.”
Kuraklığın vurduğu bölgelere su ve temel gıda desteği verilmemesi halinde “6 ay içinde 1 milyon 36 bin ile 1 milyon 415 bin arasında kişinin evini terk edebileceği” öngörülüyor.
Kuraklık yayılıyor
Son üç sezondaki (Ekim 2020 – Aralık 2021) yetersiz yağışlar, Somali’nin bir çok bölgesinde yaygın ve giderek kötüleşen kuraklıklara neden oldu. Tarlalardan ürün alınamamasına, yaygın su sıkıntısına, anormal hayvan göçlerinin tetiklenmesine, hayvancılıkta üretim düşüşlerine ve hayvan ölümlerinin artışına yol açtı. Su ve gıda fiyatlarında anormal artışlar sürüyor.
Aralık 2021’den bu yana kuraklık giti gide şiddetleniyor. Ocak 2022 itibariyle, Jubaland, orta bölgeler ve civarları zaten aşırı kuraklık içindeyken, ülkenin başka bölgelerinde şiddetli kuraklık koşulları yaşanıyor. Önceleri kuraklıktan daha az etkilenen Somaliland, hem insan hem de çiftlik hayvanlarının akını ve meraların hızla tükenmesinin ardından şimdi orta ve şiddetli kuraklık koşulları altında yaşıyor.
IOM yeni kuyular için destek veriyor
IOM Somali Acil Durum Koordinatörü Muhammed Abdelazim, kuruluşun Somali’de 103 ayrı bölgeye su tankerleri ve hijyen malzemeleri yollamak üzere olduğunu vurguladı ve kuraklıktan zarar gören bölgelere sürekli su sağlanması için sondaj kuyuları açılacağını kaydetti.
Abdelazim, kuraklık nedeniyle patlak verebilecek zorunlu göçlerin metropollerde aşırı nüfus artışına yol açarak sağlık sistemini de zora sokabileceğini vurguladı. Bunun önünü almak üzere yaklaşık 255 bin kişiye gönderilmesi planlanan acil yardımların, mart sonuna kadar yerlerine ulaşmasını beklediklerini söyledi.
Türkiye’nin Somali’ye askeri ve ekonomik ilgisi
Somali, Erdoğan hükümetlerinin yakından ilgilendiği ülkeler arasında. 2011’de Ankara kuraklıkla mücadele için Mogadişu’ya 201 milyon dolar yadım yapmıştı. Ancak, Erdoğan hükümetlerinin asıl ilgisi kuraklıkla mücadelenin gerektirdiği uzun vadeli kalkınma programlarına destek olmaktan çok, askeri-stratejik konulara yönelik.
Erdoğan hükümetlerinin Somali’deki etkinliklerine Suudi Arabistan ile Afrika Boynuzu üzerinde süre giden nüfuz mücadelesi yön veriyor. Bu açıdan Ankara stratejik önemi olan Aden Adde Uluslararası Havalimanı’nın ihya edilmesi ve limanlar ve üstyapılara yönelik inşaat projelerine ilgi gösteriyor.
2013’te Mogadişu Limanı özelleştirilerek 20 yıllığına bir Türk şirketine kiralandı. Şirket, Erdoğanların dünürü Albayraklara ait. 2014’te liman bütünüyle Albayraklara bırakıldı. Anlaşmaya göre liman gelirlerinin yüzde 55’i Somali hükümeti yüzde 45’i Albayraklar arasında olmak üzere paylaşılıyor. Mogadişu’daki havalimanı inşatını alan Favori LLC şirketinin de ihale için Başbakan Abdi Farah Shirdon Saaid’in eşine 1,8 milyon dolar rüşvet ödediği Somali basınında uzun süre gündemde kaldı.
Türkiye Mayıs 2010’dan bu yana Somali ile askeri işbirliği sürdürüyor. 2012’den beri Somali ordusuna Eş-Şebab örgütüyle mücadele edebilmesi için TSK eğitmenlerince ayaklanma bastırma eğitimi veriliyor. 2014’ten bu yana da Somalili askerler Türkiye’de eğitiliyor. Eylül 2017’de Türk Silahlı Kuvvetleri, Somali’nin başkentinde 50 milyon dolar harcamayla TURKSOM Askerî Eğitim Üssü’nü kurdu ve 200 asker konuşlandırdı. Bu üste toplam 10 bin askerin eğitimden geçirileceği bildirildi. (AEK)
