Yeni analizlere göre, rejim yanlısı çoğunlukla Rus komplo teorisyenlerinden oluşan bir ağ, Suriye’deki olayları çarpıtmak ve uluslararası toplumun müdahalesini caydırmak için binlerce paylaşımla dezenformasyon peşinde.
Stratejik Diyalog Enstitüsü (ISD) tarafından toplanan verilerle, iç savaş hakkında dezenformasyon yayan sosyal medya hesapları ve kuruluşlar belirlendi. Komplo teorisyenlerinden oluşan ağ, iki temel yanlış anlatıyı dolaşıma soktu. Bunlardan başlıcası, Esed rejiminin kimyasal silah kullanımı ilgili gerçeklerin inkarı ve dünyanın önde gelen kimyasal silah gözlemcilerinin bulgularına saldırmaktı.
Bir diğeri ise Suriye’deki insanları tahliye etmek için çalışan gönüllü kuruluş olan Beyaz Baretliler’in yanlış tanıtılmasıydı. Beyaz Baretliler, 2017’de Han Şeyhun’a yapılan ve üçte biri çocuk olmak üzere 92 kişinin ölümüne neden olan kimyasal saldırı gibi olayları belgeledikten sonra bu ağın hedefi haline geldi.
Suriye Kampanyası (The Syria Campaign) tarafından hazırlanan bir raporda yer alan analizde, resmi Rus hükümet hesaplarının sahte içerik oluşturmada ve yaymada kilit bir rol oynadığı ifade ediliyor. Bu kapsamda Rusya’nın Suriye Büyükelçiliği, bölgeden yalan haber aktarırken, İngiltere Büyükelçiliği de Avrupa’yı yanlış yönlendirmekle suçlanıyor.
2015’ten 2021’e kadar yedi yılda, bu dezenformasyon ağı tarafından gönderilen 47.000 paylaşımdan, sadece 19.000’i orijinal gönderiydi. Diğer paylaşımlar bot hesaplarda yapılırken, bu paylaşımlar 671.000 kez retweet edildi.
Raporda etkili bir dezenformasyon yayıcı olarak adlandırılanlar arasında kendi kendini bağımsız bir gazeteci olarak tanımlayan Vanessa Beeley de var. Vanessa Beeley’in komplo teorileri Rusya tarafından BM güvenlik konseyinde kanıt olarak gösterildi. Beeley, Eylül 2015’te Beyaz Baretliler’i, El Kaide ve diğer terör örgütleriyle iş birliği yapmakla suçladı ve bombalanan binalardan sivillerin kurtarılma görüntülerini ‘senaryo’ olarak nitelendirdi.
Beyaz Baretliler Müdür Yardımcısı Faruk Habib olayla ilgili, “İlk başta bunun gerçekten yeterli bilgiye sahip olmayan biri olabileceğini düşünerek, durumu açıklamak için onunla iletişime istedik. Ancak, sonra biraz araştırmayla, bu yalan haberlerin kasıtlı ve sistematik olduğunu fark ettik.” dedi.
Karam Vakfı (Karam Foundation) kurucusu ve yöneticisi Lina Sergie Attar, “Bir grup Batılı komplo teorisyeninin yüksek ahlaki standartlara sahip olduklarını düşünmeleri ama sadece yalan haber yaymaları rezalet bir durum.” dedi.
Manipülatörler arasında Kanadalı bağımsız gazeteci Eva Bartlett de yer alıyor. Eva Bartlett BM’deki bir Suriye paneline katılmış, orada Beyaz Baretliler’in gerçekleştirdiği bir kurtarma operasyonunun kurgu olduğunu idddia etmişti. Konuşmadan alınan kesitler, Facebook’ta 4,5 milyon kez görüntülendi.
Beyaz Baretliler, yalan haberlerle itibarsızlaştırılıyorlar. Nitekim Rusya ve rejim ilk müdahale ekiplerine karşı saldırılar için de bu tarz haberleri bahane ediyor ve kullanıyor.
Suriye’nin kuzeybatısındaki bir gönüllü olan Hamid Kutini, “Rejim ve Rusya, çok sık, planlı saldırılarla hayat kurtarma çalışmalarımızı son derece riskli hale getiriyor. İnsanları bombalanmış bir bölgeden kurtarmaya gittiğimizde, ilk müdahaleyi yapanları öldürmek için aynı bölgeyi yeniden hedef alıyorlar.” dedi.
2012’DEN BU YANA GÖREV BAŞINDA 296 GÖNÜLLÜ ÖLDÜRÜLDÜ
Suriye Kampanyası’nın görüştüğü siyasiler, Suriye’ye yönelik dezenformasyon saldırılarının iltica karşıtı politikalara, insani yardım çalışanları ve cephedeki müdahale ekiplerine yönelik taciz ve istismara olanak sağladığını ve Esed rejiminin normalleşmesini teşvik ettiğini söyledi. Bölgede 2012’den bu yana görev başında 296 gönüllü öldürüldü.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan eski bir yetkili, araştırmacılara verdiği demeçte, “Suriye bu tür dezenformasyon faaliyetleri için bir test alanıydı ve bu olaydan alınan dersler Ukrayna ve ötesindeki eylemlere ışık tutabilir.” diye konuştu.
Suriyeliler, 11 yıldan uzun bir süre önce onlarca yıllık diktatörlükten kurtulma talebiyle sokaklara döküldüğünden beri, Suriye rejimi kendisine karşı çıkmaya cesaret edenleri susturmak için şiddetin tüm araçlarını kullandı ve rejim, uluslararası toplumun müdahalesini engellemek için de dezenformasyona başvuruyor.
İşkence, kimyasal silah kullanımı ve sivillerin ayrım gözetmeksizin ve hedef alınarak bombalandığına dair çok sayıda kanıt olmasına rağmen, nispeten az sayıda komplo teorisyeni gerçekleri çarpıtmayı ve Suriye’ye ilişkin politika tartışmalarına şüphe düşürmeyi başardılar. Görüşülen kişilerin raporlara yansıyan ifadelerine göre dezenformasyon, uluslararası toplumun siyasi eylemlerini geciktiriyor.
Dezenformasyon kampanyalarının, bir suçu yok sayarak hesap verebilirliği engelliyor ve bu nedenle adalet sağlanamıyor. Gelecek için de tarihi gerçekleri tehdit ediyor. Araştırmacılara göre, dezenformasyon gerçeği gizler ve çarpıtır ve gerçek olmadan Suriye halkı için barışçıl bir gelecek ulaşılamaz olacaktır.
