Türkiye’nin Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) alanındaki örnek yapısı, Birleşmiş Milletler’e (BM) de rol model oldu. BM, Türkiye’deki göçmen ve mülteci sorununun çözümüne yönelik olarak özerk haklara sahip ‘Göçmen OSB’ler kurmayı önerdi. Bu projeye finansman ayırmayı planlayan BM, çeşitli bölgelerde kurulacak OSB’lerde üretilen ürünlerin başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere, Kanada ve ABD tarafından satın alınmasını öneriyor.
% 20 SURİYELİ İSTİHDAMI ŞARTI
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, (UNDP) tarafından hazırlanan teklif, Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların istihdam ve yaşam sorunlarının çözümüne katkı sağlamayı amaçlıyor. Bu OSB’lerde faaliyet gösteren firmalar en az yüzde 20 Suriyeli istihdam edecek. Sadece Güneydoğu Anadolu değil Türkiye genelinde mültecilerin yoğun yaşadığı bölgeler de programa dahil edilecek. Önerilen bu modele göre Türkiye’de belirlenecek bazı bölgelerde kurulacak OSB’lerde üretilen tarım-gıda sektöründeki ürünler AB’ye, tekstil ürünleri ise ABD ve Kanada’ya gümrüksüz olarak kabul edilecek.
UNDP tarafından yayımlanan fizibilite raporunda seçilecek OSB’ler için Türkçe metinde “Nitelikli Sanayi Bölgesi, İngilizce metinde ise “Special Economic Zone” ifadeleri kullanıldı. “UNDP Türkiye Kompaktı” önerisinin fizibilite raporuna göre, bu modelde bir planlama yapılması durumunda, AB’nin gıda-tarım, Kanada ile ABD’nin ise tekstil-hazır giyimde yüzde 100 vergi ve vergi dışı tarifeleri kaldıracağı en iyi senaryoda 2025 itibarıyla 57 bini Suriyeli olmak üzere 283 bin 918 kişilik istihdam oluşturulacak. GSYH büyümesine ilave yüzde 0.42 katkı sağlanırken, ihracatta yüzde 3 ilave artış yaşanacak.
İSTİHDAM DEPOSU OLDULAR
2002’de 384 bin kişinin çalıştığı OSB’lerde, bugün 2 milyon 770 bin kişi istihdam ediliyor. OSB’lerin toplam alan büyüklüğü 100 bin hektara ulaşırken, sanayi parsel sayısı ise 54 bin 528’e ulaştı. Bunun 42 bin adedinin tahsisi gerçekleştirilirken 3 bin 500 adedinin de inşaat çalışması devam ediyor. Üretimde Batı’nın tekeli de kırıldı. Gaziantep OSB, 5 bölgesi ve 43 milyon 200 bin metrekarelik alanı ile Türkiye’nin en büyük OSB’si oldu.
